top of page

BERKE
DENİZ
Beslenme ve Sağlık
Diyetisyen Berke Deniz Karaaslan
Anne ve Çocuk Beslenmesi
I. Giriş
Yeni doğan bebeğin sağlıklı bir biçimde büyüyüp gelişmesinde başarılı beslenmenin payı büyüktür. Dünyanın birçok ülkesinde bebekler sosyal, ekonomik ve kültürel nedenlerle beslenme yetersizliklerine maruz kalmaktadır. Yetersiz ve dengesiz beslenme
çocuklarda büyüme geliþme gerilikleri ile
ölümlere neden olmaktadır.
(1)
. Dünya Saðlık Örgütü raporlarına göre, gelişmekte olan ülkelerde bebek ölümlerine neden olan hastalıkların başında ishal, pnömoni ve bronşit gibi enfeksiyon hastalıklarının geldiği, bu enfeksiyonları önlemenin en kolay yollarından birinin anne sütü ile beslenme olduğu belirtilmektedir
(2,3)
.
Anne sütü yenidoğanın gelişimini destekleyecek özelliklere sahiptir ve besin değeri bakımından tüm yapay besinlerden üstündür. Anne sütü bebekle anne arasındaki
duygusal bağı artırır, bebeğin beyin gelişimi için gerekli olan esansiyel yağ asitleri ve A
vitaminini içerir, bebeðin immün sistemini güçlendirir
(4, 5, 6)
. Ayrıca anne sütünün fizyolojik sarılığı daha çabuk iyileştirdiği ve demir eksikliği anemisini önlediği belirtilmektedir. Erken dönemde emzirmenin yalnızca bebek sağlığı değil anne sağlığı üzerinde de olumlu etkileri vardır. Erken dönemde emzirmeye başlayan annelerde doğum sonu kanama riski azalır
(5,7)
. Meme kanseri, over kanseri ve idrar yolu enfeksiyonuna yakalanma riskinin daha az
olduğu bildirilmektedir (7). Tüm bunlara ek olarak emzirmek oldukça ekonomiktir.
2003 Türkiye Nufus ve Sağlık Araştırması sonuçları, çocukların yüzde 97'sinin bir süre emzirildiğini, yüzde 54'ünün doðumdan sonraki ilk bir saat içinde emzirilmeye başlandığını ve yüzde 16'sının doğumdan sonraki ilk 24 saat hiç emzirilmediğini göstermektedir.
(8)
. Bu veriler ülkemizde anne sütü ile beslenmenin yaygın olduğunu, ancak emzirmeye başlamanın oldukça geç olduğunu göstermektedir. Emzirmenin düşük oranda olmasını ve geç emzirmeye başlamayı, anne sütünün yeterli gelmeyeceği kaygısı, erken, hazırlıksız doğum ve emzirme konusundaki yanlış inanç ve uygulamalar etkilemektedir
(9)
Ülkemizde de annelerin birçoğunun anne sütünün yeterli gelmeyeceğine inanmaları ya da emzirme ile ilgili uyguladıkları birçok geleneksel yöntemler nedeniyle bebekler yeterli beslenememekte ve birçok sağlık sorunu ile karşı karşıya kalmaktadır.
(10).
Annelerin bebeklerini yeterli ve etkili emzirmesi için anne sütünün önemini
kavramanın yanında, etkin emzirmeyi, emzirme tekniklerini, emzirme sıklığını,
süresini ve emzirme sırasını bilmeleri ve erken postpartum dönemde desteklenmeleri
önemlidir. Eğitimde önemli fonksiyonu olan ebe /hemşire tarafından anneye verilen eğitimin; emzirmenin sürdürülmesinde, meme komplikasyonlarının önlenmesinde, emzirme başarısında büyük rolü olduðu belirtilmektedir
(11)
. Annenin doğum sonu dönemde düzenli izleminin yapılması, emzirme konusunda
verilen eğitimlerin uygulamaya geçip geçmediğinin kontrolü ve annenin sorularının
yanıtlanması oldukça önemlidir. Bu yaklaşım doğrultusunda çalışmamız
hastanede doğum yapan annelerin bebek beslenmesi ve emzirmeye ilişkin bilgi ve uygulamalarını belirlemek amacı ile tanımlayıcı olarak yapılmıştır.
Kaynaklar
1- Arlotti J.P, Catrell BH, Curtin JJ et.all. Breast
Feeding Among Low-Ýncome Women With
And Without Peer Support. Journal Of
Community Health Nursing, 1998; 15:3,
163-168.
2- Metin B, Akýn A, Güngör Ý. Dünya Saðlýk
Raporu 1998. TC Saðlýk Bakanlýðý Dýþ
Ýliþkiler Dairesi Baþkanlýðý,Ankara 1998.
3- WHO/UNÝCEF. 2000'li Yýllarda Bebeklerin
Anne Sütü ile Beslenmesi. Ankara: UNÝCEF
Türkiye Temsilciliði, 2000.
4- Beksaç S, Demir N, Koç A ve ark. Emzirme.
Obstetrik;Maternal-Fetal Týp Ve Perinatoloji
Ders Kitabý. MN Medikal & Nobel. 2001.
s.1399-1411.
5- Öztürk H, Demir Ü. Erken Devrede
Emzirmenin Anne-Bebek Saðlýðý Açýsýndan
Yararlarý.Atatürk Üniversitesi Hemþirelik
Yüksekokulu Dergisi. 2001. 4:2, 58-62.
6- Taþkýn L. Anne Sütünün Yararlarý. Doðum Ve
Kadýn Saðlýðý Hemþireliði. Ankara: Sistem
Ofset. 2002. s.385-386.
7- Nathan L, Decherney A. Current Obstetrik &
Gynecologýc Diagnosis & Treatment. Ninth
Edititon. McGraw-Hill Companies. 2003.
8- Türkiye Nüfus ve Saðlýk Araþtýrmasý TNSA.
Emzirme Ve Ek Gýda.Hacettepe Nüfus
Etütleri Enstitüsü. T.C. Saðlýk Bakanlýðý. Ana
Çocuk Saðlýðý ve Aile Planlamasý Genel
Müdürlüðü. 2003.
9- Hounsell D, Robinson E, Tai A ve ark.
Uptake Of Postnatal Services For
Mothers Of Newborn Babies Up To Eight
Weeks Of Age. 07, 2005, at http:// www.
nlm.nih.gov/ pubmed.
10-Özatay B. Ankara Ýli Aktepe Gecekondu
Bölgesinde 1991 Yýlýnda Doðum Yapan
Annelerin Anne Sütü Konusunda Bilgi Ve
Davranýþlarýnýn Ýncelenmesi. Halk Saðlýðý
Bilim Uzmanlýðý Tezi. Ankara: Hacettepe
Üniversitesi Saðlýk Bilimleri Enstitüsü. 1994.
11-Tunçel E, Dündar C, Peþken Y. Ebelerin
Anne Sütü Ýle Ýlgili Bilgi Ve Uygulamalarýnýn
Deðerlendirilmesi. Afyon Kocatepe
Üniversitesi Týp Dergisi. 2005; 6: 43-48
bottom of page